Jaka metoda nauki języka jest najlepsza?

To pytanie często zadają nam rodzice dzieci oraz osoby dorosłe, które chcą uczyć się języka angielskiego lub niemieckiego i zastanawiają się nad wyborem odpowiedniej formy nauki. Czy jest jedna taka metoda? Czym charakteryzują się stosowane na rynku edukacyjnym metody i co oznaczają dla uczących się języków?

Pytania te mogą być nieco podchwytliwe, gdyż samo słowo „metoda” nie jest tutaj jednoznaczne i często występuje w różnych kontekstach:

• Po pierwsze, może oznaczać metody naukowe, będące przedmiotem badań lingwistów i ekspertów w dziedzinie tzw. ”glottodydaktyki” (teorii akwizycji języków obcych) np. Metoda Gramatyczno-Translacyjna, Metoda Audiolingwalna, czy Metoda Komunikatywna.
• Słowo metoda używane jest również w sensie potocznym i oznacza różne techniki prowadzenia zajęć, które skupiają się  na ćwiczeniu konkretnych sprawności językowych, np. bardzo popularna ostatnimi czasy wśród naszych lektorów i uwielbiana przez uczniów „Metoda Stacji Dydaktycznych”
• Trzecie i najczęściej rozumiane znaczenie słowa „metoda” to jej nazwa marketingowa. Najczęściej od nazwiska autora koncepcji, ponieważ badania marketingowe wyraźnie pokazują, że używanie nazwisk postrzegane jest jako bardziej wiarygodne. Ale oczywiście nie tylko. Przykładem może być chociażby „Metoda Dualna” stosowana w English College.

Co zatem kryje się za tymi marketingowymi „metodami”?
Oto katalog najważniejszych metod i podejść do nauczania języków obcych, których uczy się każdy student anglistyki, a niejeden uczeń w swoim życiu doświadczył:
 

METODA TRANSLACYJNO-GRAMATYCZNA (GRAMMAR-TRANSLATION METHOD) – najstarsza metoda nauki języków, która z założenia wykorzystuje znajomość pierwszego języka do nauki języka obcego i skupia się głównie na poprawności językowej.  Jeśli twoje lekcje polegały na czytaniu tekstu na głos i na bieżąco tłumaczeniu na język polski, następnie nauczyciel wyjaśniał jakaś regułę gramatyczną i przez resztę lekcji oraz w domu robiliście ćwiczenia gramatyczne lub kazano wam wyuczyć się jakiegoś tekstu na pamięć, to właśnie jest ta metoda. Brzmi znajomo?

METODA AUDIOLINGWALNA (AUDIOLIGUAL METHOD) - tu autorzy  postawili na intensywność powtórzeń w formie ustnej (drilling) najpierw pojedynczych wyrazów, a później całych fraz i zdań, tak aby jak najszybciej przyswoić sobie gotowe wzorce komunikacyjne. Co ciekawe autorzy metody zakładali, że język można zamknąć w pewną „całość”, że jest określona liczba zwrotów funkcjonujących w danym języku i kiedy je opanujemy, będziemy się wówczas skutecznie komunikować.  Czyli na przykład  kiedy ktoś pyta Cię „What’s your name?” – odpowiadasz „My name is….. „. Gorzej kiedy odpowiesz „I’m called …..”, ponieważ jest ryzyko, że pytający nie zrozumie Twojej odpowiedzi…. :)

METODA KOMUNIKATYWNA (COMMUNICATIVE APPROACH) to najbardziej rozpowszechniona obecnie metoda, która skupia się nie na poprawności językowej, czy wielokrotnym bezrefleksyjnym odtwarzaniu tej samej frazy, a bardziej na swobodnym doborze środków językowych, po to aby skutecznie się komunikować.  Oznacza to, że na zajęciach najpierw mamy prezentację nowego materiału z gramatyki i słownictwa w kontekście np. „wakacje”, później ćwiczymy ten materiał na różne sposoby, a na koniec mamy możliwość swobodnej wypowiedzi na dany temat np. tworzenia własnych dialogów (rozmowa z przewodnikiem, rezerwacja wycieczki), przygotowywania własnych prezentacji (gdzie byłem i gdzie chciałbym wyjechać na wakacje), czy brania  udziału w dyskusjach na tematy wyższości wakacji w górach nad wakacjami nad morzem.

TPR (TOTAL PHYSICAL RESPONSE) – metoda rozpowszechniona głównie wśród dzieci, która w skrócie polega na wykorzystaniu wszystkich zmysłów na zajęciach oraz ruchu. W myśl zasady „we are learning by doing” dzieci uczą się języka przy okazji wykonywania różnych projektów. Np. żeby nauczyć się części ciała, wykonują projekt „przyjaciela klasowego”, który ma swoje imię, jego każda część ciała jest nazwana, opisana, i wymówiona i towarzyszy nam przez cały rok jako dekoracja naszej sali lekcyjnej. Na takich lekcjach stosuje się głównie pracę projektową, podczas której dzieci swobodnie komunikują się  z nauczycielem oraz między sobą (oczywiście najlepiej w języku obcym), co nie jest takie łatwe i wymaga sporej sprawności i aktywności nauczyciela.

METODA NATURALNA / TOTAL IMMERSION APPROACH  - polega na tym ,że nie ma tu praktycznie żadnej metody oprócz tego, że rozmawiamy i robimy wszystko w języku obcym, tak jakbyśmy przebywali w  kraju, gdzie język ten jest używany na co dzień.   Metoda ta  bardzo dobrze sprawdza się podczas wakacyjnych obozów, kolonii i tego typu projektów, ponieważ  wymaga  dłuższego obcowania z językiem i wielu różnych okazji do interakcji wśród uczestników. Główną zaletą stosowania takiej metody jest szybkie przełamywanie bariery komunikacyjnej

I dla odrobiny oryginalności jeszcze jeden przykład metody, nad którą pochylały się tęgie głowy lingwistów na całym świecie - SUGGESTOPEDIA (metoda sugestywna) - ulubiona metoda studentów anglistyki. Dlaczego? Ponieważ zakłada, że języka można się nauczyć nawet we śnie, a już na pewno w pewnym głębokim transie, kiedy to dźwięki obcego języka w słuchawkach wprost kierowane są do ludzkiej podświadomości. Niektórzy z nas od razu przetestowali na sobie i sprawdzili czy da się tak przygotować  np. do egzaminu z glottodydaktyki. Niestety śmiałkowie musieli uruchomić drugi termin poprawkowy, ale może w przypadku nauki języka może być inaczej?
 

A  co kryje się pod nazwą „METODA DUALNA”, któą stosujemy w English College?

• Przede wszystkim kryje się nauka języka z dwoma lektorami jednocześnie - Lektorem Polskim i Native Speaker'em z USA, Kanady, Wlk.Brytanii, Irlandii, RPA, Australii czy Nowej Zelandii. Lektor Polski wprowadza nowe słownictwo i gramatykę, rozwija systematycznie wszystkie sprawności językowe i monitoruje przygotowanie uczniów do egzaminów i certyfikatów językowych. Lekcje z Native Speakerem to jak podróż po krajach anglojęzycznych, w trakcie których możemy zupełnie swobodnie komunikować się po angielsku. Lekcje te skupiają się na wykorzystaniu języka w praktyce, a dzieci, młodzież i osoby dorosłe uczą się w sposób naturalny i spontaniczny, dzięki czemu szybko przełamują barierę komunikacyjną, poznają język potoczny, różne dialekty i akcenty
•  W całym programie nauczania w English College prym wiedzie Metoda Komunikatywna, ponieważ uważamy, że mimo wszystko skuteczność w komunikacji z obcokrajowcami to zadanie numer 1 dla każdego uczącego się języków. Ponadto, jest to najbardziej wszechstronna metoda, która pozwala jednocześnie rozwijać wiele sprawności językowych. Nie tylko mówienie, ale także pisanie oraz słuchanie  oraz czytanie ze zrozumieniem. Jest to również najbardziej „elastyczna” metoda, która pozwala dobrym nauczycielom wykazać się w klasie. Nie nakłada sztywnych ograniczeń i pozwala dostosować zajęcia do potrzeb i oczekiwań uczniów.
• Bardzo lubimy stosować metodę TPR i to nie tylko u małych dzieci. Wyjście z ławki szkolnej, wykonywanie zadań i mini projektów na podłodze, na ścianie, czy przy tablicy interaktywnej zwyczajnie sprzyja rozwijaniu umiejętności komunikacji i pozwala wykorzystywać język w praktyce, a nie tylko wkuwać słówka z czytanki czy odrabiać ćwiczenia gramatyczne na „kserówkach”.  Aktywowanie wszystkich zmysłów jednocześnie oraz ruch, czyli tzw. nauczanie polisensoryczne uważamy za najlepszy sposób poznawania i doskonalenia języka.
• Metoda naturalna, stosujemy, ponieważ uczenie się przez naśladowanie zawsze będzie najlepszą metoda nauki języka, jeśli tylko mamy ku temu sposobność. W końcu w taki właśnie sposób każde dziecko uczy się swojego ojczystego języka. Dlatego od lat zapraszamy do naszej szkoły Native Speakers z takich krajów jak USA, Kanada, Wlk. Brytania, Irlandia, RPA,  Australia czy Nowa Zelandia, aby dać naszym uczniom możliwość nie tylko nauki z podręcznika, ale również możliwość kontaktu z prawdziwym, oryginalnym i naturalnym językiem angielskim. I chociaż to tylko zwykle jedna czy dwie  godziny w tygodniu, to jednak sprawiają, że nasi uczniowie szybciej nabierają śmiałości w mówieniu po angielsku, uczą się wielu potocznych zwrotów oraz podłapują charakterystyczny, oryginalny akcent.
• Wykorzystujemy także elementy metody audiolingwalnej, szczególnie do nauki wymowy oraz tzw. „language chunks”  pewnych utartych zwrotów językowych. Dzięki wielokrotnemu powtarzaniu (drilling) uczniowie łatwiej przyswajają sobie słowa i zwroty językowe oraz sposób ich wymowy, a w połączeniu z komunikatywnymi zadaniami, uczą się wykorzystywać je od razu w praktyce.
• Chociaż wszystkie lekcje w English College niemal w 100% realizowane są po angielsku, to jednak pewne rzeczy łatwiej wyjaśnić używając naszego rodzimego języka. Dlatego czasem korzystamy też z tłumaczeń z polskiego na angielski i odwrotnie, szczególnie w grupach na niższym poziomie zaawansowania, aby wyjaśnić uczniom pewne zagadnienia i schematy funkcjonowania języka. Oczywiście, jednocześnie od razu staramy się wykorzystać te elementy w praktyce i uczniowie tworzą własne zdania, czy krótkie wypowiedzi.
• No i nie bylibyśmy sobą, gdybyśmy nie włączyli jakichś elementów metody „sugestywnej” Dlatego zanim zaczniemy mówić, czytać, czy powtarzać coś na głos, prosimy uczniów, aby najpierw zrobili to w myślach. Co więcej,  kiedy uczymy się nowych rzeczy, prosimy uczniów aby wyobrazili sobie sytuację, w której sami mogą użyć danego zwrotu czy struktury gramatycznej i aby zaprojektowali sobie w swoich umysłach scenariusz takiej rozmowy. W ten sposób, zupełnie nieświadomie, przychodzą im do głowy różne pomysły i przypominają sobie potrzebne słowa i zwroty. W końcu, nie trzeba być w restauracji w Londynie, żeby przećwiczyć rozmowę z kelnerem - można sobie przecież taką sytuacje i taką rozmowę wyobrazić, prawda?

Jak widać w English College nie ograniczamy się do jednej, jedynej, "cudownej" metody, a zdroworozsądkowo korzystamy z dobrodziejstw wielu z nich. Mamy też świadomość wielu ograniczeń różnych metod i tego, że należy dopasowywać je do konkretnych uczniów i sytuacji komunikacyjnych. Dlatego, od samej metody zawsze ważniejszy będzie dla nas nauczyciel i jego wszechstronne kompetencje, nieustannie rozwijane i doskonalone podczas szkoleń oraz konferencji metodycznych, pedagogicznych i psychologicznych. Wszystko po to, aby być dla swoich uczniów aktywnym, wytrwałym i wspierającym towarzyszem fantastyczniej przygody jaką jest poznawanie języka obcego.

Zapraszamy zatem na bezpłatne lekcje pokazowe TUTAJ, podczas których sami możecie przekonać się czy nasze metody to dobre metody, a przede wszystkim czy dobre dla Was.

Do zobaczenia w English College!